چرا در کربلا معجزهای برای نجات امام حسین (ع) رخ نداد؟
صورت شبهه:
برخی میپرسند اگر امام حسین (ع) امام معصوم و مورد تأیید خداوند بودند، چرا خداوند معجزهای برای نجات ظاهری ایشان و یارانشان در کربلا انجام نداد؟ آیا این عدم وقوع معجزه نشاندهنده ضعف یا عدم حمایت الهی از قیام ایشان است؟ آیا خداوند نمیتوانست با معجزهای دشمنان را نابود کند؟ آیا این موضوع به معنای ناکامی قیام عاشورا نیست؟
پاسخ :
- حکمت الهی و هدف قیام امام حسین (ع):
قیام امام حسین (ع) برای حفظ دین، احیای امر به معروف و نهی از منکر، و مبارزه با ظلم و فساد یزید بود. هدف این قیام، نجات ظاهری و پیروزی نظامی نبود، بلکه اصلاح امت و بیداری وجدانهای بشری بود. خداوند در قرآن میفرماید: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ» (آلعمران: ۱۶۹)؛ یعنی کسانی که در راه خدا کشته میشوند، زندهاند و نزد پروردگارشان روزی میگیرند. شهادت امام حسین (ع) و یارانش، خود یک معجزه معنوی بود که تأثیر آن تا قرنها ادامه دارد و باعث بیداری امت شد.
به بیان دیگر قیام امام حسین (ع) برای احیای دین، اصلاح امت، و امر به معروف و نهی از منکر بود، نه صرفاً پیروزی نظامی یا نجات ظاهری. ایشان در وصیتنامه خود به محمد بن حنفیه فرمودند: «إِنِّي لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَلَا بَطَرًا وَلَا مُفْسِدًا وَلَا ظَالِمًا، وَإِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِي أُمَّةِ جَدِّي» این هدف، با شهادت ایشان و یارانشان محقق شد، زیرا عاشورا وجدان امت را بیدار کرد و ظلم امویان را رسوا نمود. - معجزه و سنت الهی:
معجزه در اسلام برای اثبات حقانیت پیامبران یا هدایت امت در شرایط خاص رخ میدهد، اما خداوند سنتهای خود را بر اساس حکمت جاری میکند. سنت الهی در مورد اولیای خود این است که آنها نیز مانند سایر انسانها در برابر امتحانات الهی قرار گیرند. در تاریخ انبیا، نمونههایی مانند حضرت یحیی (ع) و حضرت زکریا (ع) وجود دارند که به شهادت رسیدند و معجزهای برای نجات ظاهری آنها رخ نداد. این نشان میدهد که شهادت در راه خدا، خود بالاترین درجه پیروزی است. امام حسین (ع) نیز در خطبههای خود فرمودند: «أَلَا تَرَوْنَ أَنَّ الْحَقَّ لَا يُعْمَلُ بِهِ وَأَنَّ الْبَاطِلَ لَا يُتَنَاهَى عَنْهُ» (تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام , جلد۱ , صفحه۲۴۵ )؛ یعنی آیا نمیبینید که به حق عمل نمیشود و از باطل نهی نمیگردد؟ این نشاندهنده هدف الهی قیام بود. - تأثیر شهادت بر بیداری امت:
اگر معجزهای برای نجات ظاهری امام رخ میداد، شاید اثرگذاری عمیق عاشورا بر تاریخ و وجدان بشری کاهش مییافت. شهادت امام حسین (ع) و یارانش، بهعنوان یک فداکاری عظیم، باعث شد که ظلم یزید و باطل بودن حکومت او برای همیشه در تاریخ رسوا شود. همچنین، حرکت حضرت زينب (س) و امام سجاد (ع) در شام و کوفه، پیام عاشورا را جهانی کرد، چیزی که با یک معجزه نظامی ممکن بود ممکن نشود. - روایات و سخنان ائمه:
در روایات شیعه، امام حسین (ع) خود آگاهانه شهادت را پذیرفتند. در زیارت اربعین میخوانیم: «وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَحَيْرَةِ الضَّلَالَةِ» (مفاتیحالجنان، زیارت اربعین)؛ یعنی امام حسین (ع) جان خود را در راه تو فدا کرد تا بندگانت را از جهالت و گمراهی نجات دهد. این نشان میدهد که شهادت، انتخاب الهی و آگاهانه امام بود، نه نتیجه ضعف یا نبود حمایت الهی. - شواهد تاریخی و معجزات معنوی:
اگرچه معجزهای برای نجات ظاهری رخ نداد، اما نشانههای الهی در کربلا گزارش شده است. بهعنوان مثال، در بسیاری از منابع آمده که پس از شهادت امام، آسمان خونباران شد و نشانههای غیرطبیعی در طبیعت مشاهده شد. این نشانهها، معجزات معنوی بودند که حقانیت امام را تأیید میکردند. - رد اتهام ناکامی قیام:
عاشورا نهتنها ناکام نبود، بلکه موفقترین قیام در تاریخ اسلام بود. قیامهای بعدی، مانند قیام توابین و مختار، نتیجه بیداری ناشی از عاشورا بود تا زمان حال حاضر و انقلاب اسلامی. به همین جهت است که مرحوم امام خمینی فرمودند: «محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشت.» عاشورا الهامبخش شخصیتهای غیرمسلمان نیز بوده است. شخصیتهایی مانند گاندی گفتهاند: «من از حسین آموختم که چگونه در برابر ظلم مقاومت کنم» این تأثیر جهانی، نشاندهنده موفقیت قیام بدون نیاز به معجزه ظاهری است.
عبدالحجت حق جو
شبکه های اجتماعی